چالش همکاری‌های بانکی در اقتصاد بسته ایران
1396/11/02
یادداشتی از دکتر مولوی اقتصاد دان در روزنامه گسترش صنعت - شماره 311
اقتصاد ایران یکی از بسته‌ترین اقتصادهای جهان است. یکی از نشان‌های اقتصاد بسته، نبود هیچ‌گونه فعالیت مالی بین‌المللی در نظام بانکی است.
شبکه بانکی بین‌المللی از آغاز انقلاب اسلامی به دلیل تحریم‌های نخست ابتدای انقلاب و سپس تحریم‌های هسته‌ای برای تقبل ریسک همکاری با ایران تمایل چندانی ندارد و جز در موارد کارگزاری بانکی شبکه بانکی بین‌المللی خدمات چندانی در ایران نمی‌دهد به همین دلیل نیز تعداد محدودی از بازرگانان و فعالان اقتصادی از کارت‌های اعتباری برخوردار هستند.
برای نمونه، بانک توکیومیتسوبیشی با اینکه یک بانک ژاپنی است، به عنوان بانکی که ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار دارایی دارد این ریسک را نمی‌کند که وارد اقتصادی همچون ایران شود و سپس مورد تحریم امریکا قرار بگیرد بنابراین ریسک ورود بانک‌های خارجی به ایران برای این کشورها بسیار بالاست به همین دلیل تمایلی برای حضور در ایران نیز ندارند. نظام بانکی ایران قدیمی و منسوخ است و استانداردهای روز دنیا را ندارد به همین دلیل از دانش روز دنیا عقب است. درحال‌حاضر بانک‌های جهانی به دنبال حرکت از بازل ۳ به سمت مدیریت ریسک پیشرفته هستند اما ایران هنوز در بازل ۲ مانده است.
از همه مهم‌تر اینکه ساختار قوانین و چارچوب نظام بانکی برای بانک‌های خارجی جذاب نیست. ایران باید بپذیرد در دنیای امروز تمام اطلاعات در دسترس جهان قرار دارد، رعایت مسائل امنیتی و... از ضرورت‌های همکاری بین‌المللی است اما این خطرها نباید ما را از همکاری بازدارد. با استفاده از دانش روز می‌توان امنیت کامل را نیز فراهم کرد اما با وجود این، موضوع‌های امنیتی در مرحله دوم قرار دارد و ساختار منسوخ‌شده نخستین مانع ورود بانک‌های جهانی است. نخستین آثار حضور بانک‌های خارجی بی‌نیاز شدن فعالان اقتصادی از گشایش حساب در کشورهای همسایه است، روابط مالی بین‌المللی و مدیریت بانکی در کشور ارتقا می‌یابد و مهم‌تر از همه فضای بانکی کشور وارد رقابت می‌شود و کیفیت بانک‌های داخلی نیز افزایش پیدا می‌کند.
برای بانک‌های خارجی عقلانیت و ثبات اقتصادی دارای اهمیت است، ساختار بانکی کشور مبتنی‌بر بهره بالاست و با وجود علم به ضررهای آن هنوز بر آن اصرار داریم؛ این موضوع نیز یکی از موانع است که به طور قطع زمانی بانک‌های خارجی حضور می‌یابند که نرخ بهره کاهش پیدا کند و به طور قطع آنها کمترین نرخ بهره را نسبت به بانک‌های داخلی ارائه خواهند کرد که بر کاهش هزینه‌های مالی تاثیر مستقیم خواهد گذاشت.