بازار سرمایه و توسعه سرمایه‌گذاری در لوازم‌خانگی
1397/05/08
یادداشتی از دکتر پیمان مولوی -کارشناس اقتصاد - در روزنامه گسترش صنعت
بازار لوازم‌خانگی ایران بزرگترین بازار لوازم‌خانگی در خاورمیانه را تشکیل می‌دهد. از سال‌های دور تولید لوازم‌خانگی در ایران یکی از پیشقراولان توسعه صنعتی ایران بوده است که با استراتژی‌های دهه ۲۰ و دکتر علینقی عالیخانی در سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۲ به اوج خود رسید.
تامین مالی و سرمایه‌گذاری در صنعت لوازم‌خانگی از آن جهت اهمیت دارد که بازاری بسیار بزرگ معادل ۵ میلیارد دلار را به خود اختصاص می‌دهد و متاسفانه از این بازار، فقط ۳۰ درصد در اختیار تولیدکنندگان ملی و ۷۰ درصد آن در اختیار برندهای خارجی است. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی ساخته بشر بازار سرمایه است که این بازار با هدف پایین آوردن نرخ هزینه سرمایه بنگاه‌ها و تامین مالی موثر و جذب نقدینگی با درک ریسک و بازده متناسب توسعه یافته است. بازار سرمایه ایران نیز با تمام سختی‌هایی که با آن روبه‌رو بوده، همواره سعی در رشد و افزایش ضریب نفوذ خود داشته است، اما چگونه بازار سرمایه ایران می‌تواند نقش موثر خود را در تامین مالی بنگاه‌ها و توسعه سرمایه‌گذاری در صنعت لوازم‌خانگی با میلیاردها دلار بازار دوچندان کند؟ در شرایطی که بنگاه‌های ایرانی به سبب بالاترین نرخ بهره بدون ریسک در ایران، دارای بیشترین هزینه سرمایه در بین کشورهای جهان هستند (به غیر از ونزوئلا و زیمباوه) قدرت رقابت بین‌بنگاهی آنها به پایین‌ترین حد خود رسیده است(و در شرایط امروز و حجم بالای نقدینگی نه اراده‌ای و نه راهی برای کاهش آن وجود دارد)، پایین آوردن هزینه سرمایه از طریق عرضه‌های اولیه برترین استراتژی مالی بنگاه‌های ایرانی است.
صنعت لوازم‌خانگی ایران نیز به سبب موارد پیش‌گفته و دریافت وام‌های سرمایه در گردشی که به بالا رفتن هزینه تامین مالی آن منجر شده، تحریم‌ها و سرمایه‌گذاری نکردن شریکان بین‌المللی دچار مشکلات زیادی شده است. رقیبان خارجی نیز با مفرهای قانونی نبض واردات را در دست گرفته‌اند و در یک بازی نامتوازن در حال درنوردیدن بازار لوازم‌خانگی ایران هستند. لازم به یادآوری است که نرخ بهره بدون ریسک در کره برابر با ۵/۱ درصد است و بنگاه‌های عمده سازنده کره‌ای نام‌آشنا به منابع تامین مالی با نرخ‌های ۳ درصد دسترسی دارند؛ به تمام موارد یادشده کمبود منابع ارزی را نیز اضافه کنیم که خود خلل بزرگی در تامین مواد اولیه برای این صنعت ایجاد کرده است. اینجاست که بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان تامین مالی می‌تواند در خدمت توسعه صنعتی لوازم‌خانگی ایران قرار گیرد؛ صنعتی که بازار آن به ۵ میلیارد دلار می‌رسد، کالاهای مصرفی و سرمایه‌ای تولید می‌کند، ظرفیت ایجاد یک میلیون شغل را دارد و در جهان نوآورانه کنونی شرکت‌های ایرانی ظرفیت رقابت شدید در بازار حتی بدون تعرفه را خواهند داشت. صنعت لوازم‌خانگی به سبب بازار مصرف گسترده خود در ایران(حتی بدون نیاز به صادرات) وجود زیرساخت نسبی برای توسعه تجربه موفق تاریخی و وجود بستر بخش خصوصی خوشنام و با شناسنامه و از همه مهم‌تر مزیت نسبی تولید می‌تواند یکی از محرک‌های اصلی بازار سرمایه کشور در جذب نقدینگی ۳۰۰ میلیارد دلاری باشد. حضور شرکت‌های معتبر و قدیمی صنعت لوازم‌خانگی در بازار سرمایه به عنوان پروژه‌ای که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار حمایت می‌شود، می‌تواند در شرایط کنونی نقطه نجات و توسعه این صنعت و همچنین عمق بخشیدن به بازار سرمایه باشد؛ کسب‌وکارهایی با بازاری رو به رشد، متنوع و زودبازده. می‌توان این پروژه را «نوسازی و توسعه صنعتی در لوازم‌خانگی ایران» نام نهاد و سازمان بورس و اوراق بهادار و فرابورس ایران رهبر توسعه این صنعت در کنار بنگاه‌های معتبر بخش خصوصی شوند؛ همان جهشی که در دهه ۴۰ شمسی موجب ایجاد برندهای معتبر و گاه بین‌المللی ایرانی در این حوزه شد.