اقتصاد امریکا، تنها برنده افزایش تنش ها درخاورمیانه/ اقتصاد عربستان با ریسک اعتباری A+ در معرض تهدید
1398/06/30
گفتگوی دکتر مولوی با با اقتصاد
پیمان مولوی
دبیر و عضو هیات اجرایی انجمن اقتصاددانان ایران مطرح کرد:
اقتصاد امریکا، تنها برنده افزایش تنش ها درخاورمیانه/ اقتصاد عربستان با ریسک اعتباری A+ در معرض تهدید
نکته بسیار مهم و قابل توجهی که در این تنش ها وجود دارد، این است؛ همه رخدادهای کنونی منطقه خاورمیانه تنها به سود اقتصاد ایالات متحده تمام می شود. با ادامه این تنش ها، تجارت و فروش اسلحه، رونق بیشتری می گیرد، قیمت نفت به بیش از 65 دلار می رسد و امریکا را به بزرگ ترین فروشنده نفت تبدیل می کند.
اقتصاد امریکا، تنها برنده افزایش تنش ها درخاورمیانه/ اقتصاد عربستان با ریسک اعتباری A+ در معرض تهدید
منطقه خاورمیانه به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک، از چنان اهمیتی در نظام جهانی برخوردار است که هر تنش یا بحران کوچک و بزرگی در بخشی از آن می تواند بر مسایل سیاسی و اقتصادی بسیاری از کشورها و نظم جهانی تاثیر بگذارد. در حال حاضر و با گسترده تر شدن دامنه تنش های سیاسی و نظامی در خاورمیانه، اقتصاد و نظام سیاسی منطقه ای و بین المللی زیر تاثیر آن قرار گرفته است. به باور برخی از اقتصاددانان و تحلیلگران بین المللی، تنها کشوری که از شدت گرفتن دامنه این بحران ها در خاورمیانه منتفع می شود، ایالات متحده امریکاست که یک سر اصلی ماجراجویی های سیاسی و نظامی در جهان به شمار می رود. دکتر پیمان مولوی، دبیر و عضو هیات اجرایی انجمن اقتصاددانان ایران، از جمله این اقتصاددانان است. وی در گفت وگو با خبرنگار بااقتصاد، در خصوص تاثیر تنش های سیاسی خاورمیانه بر جهان، می گوید: «نکته بسیار مهم و قابل توجهی که در این تنش ها وجود دارد، این است؛ همه رخدادهای کنونی منطقه خاورمیانه تنها به سود اقتصاد ایالات متحده امریکا تمام می شود.» مولوی همچنین معتقد است که «در شرایط کنونی بیشترین ریسک ها اقتصاد عربستان را نشانه رفته است و ریسک اعتباری این کشور در معرض تهدید قرار دارد.» متن کامل این گفت وگو در پی می آید.
-پیش بینی جناب عالی به عنوان یکی از اقتصاددانان بین المللی، از اوضاع کنونی منطقه خاورمیانه و بحران های موجود چیست؟
وضعیت به گونه ای شده است که نمی توان پیش بینی دقیقی از اوضاع کنونی و یا آینده منطقه ارایه کرد اما هر چقدر آتش تنش ها شعله ورتر می شود، ریسک کشوری و سیاسی خاورمیانه نیز بالاتر می رود و با افزایش ریسک سیاسی و کشوری، تاثیر منفی اقتصادی بر کشورهای منطقه بیشتر می شود. البته تاثیر اقتصادی این تنش ها ممکن است بر کشورها، مختلف باشد. برای نمونه در کشور عربستان جنگ نفتی، در یمن جنگ با نیروهای داخلی و خارجی، در افغانستان جنگ داخلی، در عراق پیامدهای اقتصادی و سیاسی پس از جنگ و در ایران هم حادتر شدن پیامدهای تحریم اقتصادی و سیاسی را شاهد هستیم.
-با توجه به افزایش ریسک سیستماتیک در منطقه که اشاره کردید، سرمایه گذاری خارجی در بلندمدت چگونه خواهد بود؟
افزایش تنش ها بر ریسک سیاسی و کشوری در منطقه دامن می زند، چنانچه در گزارش سال 2018 آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) برای سال 2050 ، روند رشد سرمایه گذاری خارجی در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا نسبت به سایر مناطق حتی افریقا، کاهشی و با ریسک بالاتری پیش بینی شده است. در مجموع باید گفت، با افزایش تنش ها، تمامی کشورهای منطقه متضرر می شوند و در میان مدت روند سرمایه گذاری ها در منطقه رو به کندی می گراید. البته این تاثیر گرفتن ها ممکن است برای هر کشوری متفاوت باشد. برای نمونه، اقتصاد عربستان با ریسک اعتباریA+ ، روند افزایش ریسک را تجربه خواهد کرد اما برای اقتصاد کشوری مانند ایران که در اثر تحریم ها دارای ریسک اعتباری 6 است، شاید تفاوت آنچنانی نداشته نکند.
-تنش های میان ایران و امریکا را در چه سطحی تحلیل می کیند؟ لطفا توضیح دهید.
به نظر من در حال حاضر و با شرایط موجود، نمی توان تحلیل درست و دقیقی از تاثیر تنش های سیاسی میان ایران و امریکا ارایه داد و چنین موضوع مهمی را با یک محور نگاه و تحلیل کرد. اظهار نظر در این باره کمی پیچیده است و باید اطلاعات و دیتاهای بسیار کاملی از موضوع در دست داشت که به حوزه پلی تکنیکال مربوط است اما نکته بسیار مهم و قابل توجه این است که تمامی تنش ها و بحران های کنونی منطقه خاورمیانه تنها به سود اقتصاد ایالات متحده امریکا تمام می شود.
-لطفا بیشتر توضیح دهید.
بی تردید، با ادامه این تنش ها، تجارت و فروش اسلحه، رونق بیشتری می گیرد، قیمت نفت به بیش از 65 دلار می رسد -که فرصت خوبی برای امریکا در استخراج بیشتر نفت شیل به وجود می آورد- و امریکا را که حالا به بزرگ ترین صادرکننده نفت در جهان تبدیل شده است، به بزرگ ترین فروشنده نفت مبدل می کند.
-برای سایر اقتصادهای بزرگ چگونه خواهد بود؟
تاثیر این تنش ها برای اقتصاد هند و چین، ریسک بالایی دارد اما روسیه در قبال افزایش قیمت نفت منتفع می شود. هند و چین به عنوان دو اقتصاد برتر که بزرگ ترین واردکنندگان نفتی هستند، ضرر می کنند زیرا هرگونه افزایش قیمت انرژی به زیان واردکنندگانی مانند هند و چین خواهد بود که اقتصادشان بهره وری کمتری نسبت به اروپا –که از واردکنندگان عمده نفتی است- دارد. البته اروپا هم در این صورت دچار مشکل می شود اما با داشتن اقتصاد بهره ور، می تواند این بحران را مدیریت کند. در مجموع هرگونه افزایش قیمتی در نفت و انرژی، منجر به رشد قیمت نهاده ها و محصولات در سراسر جهان می شود، چنانچه مورد مشابه آن را طی سال های 1975 تا 1979 شاهد بوده ایم.
-به نظر جناب عالی قرارداد بزرگ نفتی با چین که این روزها به صورت غیر رسمی منتشر شده است، منعقد خواهد شد؟ اصلا چنین قراردادی قابلیت اجرایی دارد؟
در مورد قرارداد 400 میلیارد دلاری هم تا زمانی که ابعاد و زوایای قرارداد اعلام نشود، نمی توان نظر قطعی داد. در ظاهر عدد 400 میلیارد دلار بزرگ و خوب به نظر می رسد اما باید دید که در قبال آن چه چیزی می دهیم، چه میزان ارزش افزوده برای اقتصاد کشورمان درپی خواهد داشت، نحوه و شرایط سرمایه گذاری چگونه است، آیا این قرارداد می تواند مونوپلی برای اقتصاد ایران ایجاد کند و موضوع مهم تر اینکه آیا رقم 400 میلیارد دلار واقعی است، اگر هست، با چه روشی اجرا می شود و شرکت های ایرانی چه میزان از آن منتفع می شوند. در مجموع باید دید چنین قراردادی تا چه میزان منافع ملی و اقتصادی ایران را تامین می کند.