پیش‌زمینه رسیدن به زنجیره ارزش تولید جهانی (سرمقاله پیمان مولوی در روزنامه ابتکار)
1400/06/25
پیش‌زمینه رسیدن به زنجیره ارزش تولید جهانی
در ایران امروز یک گفتمان برای رسیدن و بودن ایران در زنجیره ارزش اقتصاد جهانی وجود دارد که کاملا یک طرفه به این موضوع می‌نگرد و به سبب همین دیدگاه محدود هیچ‌گاه نتیجه لازم را نخواهد گرفت.
دلیل این امر عدم درک سیکل‌های سرمایه گذاری ، تامین مالی، تجارت و تولید در جهان است.
در جهان امروز چرخه تولید یک محصول و یا انجام پروژه‌ها ابعاد متعددی دارند، برای مثال اگر بخواهیم یک پلنت پتروشیمی را بسازیم ساختار این پروژه شامل: کارفرما، طراح و سازنده، بهره‌بردار و منابع مالی و سرمایه گذاری است.
در دید اول همه را داریم و به قولی خودکفا هستیم اما این ناشی از یک رویکردی با شعاع دید کم است، در جهان مدرن برای اجرای چنین پروژه‌ای اولویت اول هزینه سرمایه و افزایش قدرت رقابت بین بنگاهی است ، یعنی هزینه ساختار سرمایه پروژه را تا جای ممکن پایین بیاورند! چرا؟ چون هرچه هزینه سرمایه پایین‌تر باشد قدرت رقابت در بازارهای رقیب راحت تر خواهد بود.
به عبارت دیگر فرق بزرگیست بین پروژه ای که هزینه سرمایه اش ۴ درصد است و پروژه ای که هزینه سرمایه اش ۳۰ درصد! اولی به سطح ۴ درصد برسد به بازده مورد انتظارش رسیده و دومی به ۳۰ درصد.
حال در این شرایط ما به دلیل وجود تحریم‌ها فقط منابع داخلی را داریم ولی رقیب قطری ما به منابع بین المللی نیز دسترسی دارد. رتبه اعتباری بین‌المللی ما ۷ است (سازمان همکاری) و قطر ۱ و این یعنی قطری ها می‌توانند از پول ارزان بین المللی برای توسعه فازها بهره ببرند.
قطری‌ها می‌توانند برای یک پروژه ۶ میلیارد دلاری با شرکایی با رتبه اعتباری بهتر از خود شریک شوند و رتبه اعتباری پروژه را بالا ببرند و می‌دانیم که هرچه رتبه اعتباری بهتر باشد نرخ تامین مالی هم ارزانتر خواهد بود و ما هنوز می‌گوییم منابع ما کفایت می‌دهد.
ما و قطر محصولی تولید می‌کنیم، ما و شرکت‌های ما به وام های موسسات اعتباری صادراتی دسترسی ندارند و آنها دارند و اینجا باز رقابت شدیدتر می شود.
حال به این چرخه هزینه‌های تحریم و غیره را هم اضافه کنید.
این چرخه از تولید مرغ و تخم مرغ تا هزاران محصول وجود دارد، ما درک درستی از زنجیره‌های ارزش اقتصادی جهانی نداریم، در جهان امروز قدرت رقابت یعنی داشتن زنجیره ارزش تامین مالی درست و درمان در کنار ابزارهای سرمایه‌گذاری جهانی برای پوشش ریسک‌ها و ما فکر می‌کنیم محدودیت منابع نداریم.
رقبای ما در تولید محصولاتشان از روش‌های تامین مالی منعطف استفاده می کنند و در جذب سرمایه بین‌المللی بسیار موفق‌ترند و این روند به آنها درست بالا را می‌دهد.
بانکهای صادرات و واردات آنها (اگزیم بانک) به صادرات آنها وام‌های بزرگی اعطا می کنند و این امر نیز نیازمند قوی بودن منابع مالی است. اگر خوب دقت کنیم بدون بودن در زنجیره ارزش تامین مالی، سرمایه‌گذاری نمی توان در زنجیره ارزش تولید موفق بود و بیشتر شبیه به شوخی است.